Jezuici polscy, mimo iż podczas wojny sami byli prześladowani (w czasie wojny zamordowano 84 jezuitów polskich), to nieśli pomoc skazanym na zagładę Żydom. O tym w swoim wystąpieniu na konferencji: „Kościół, Żydzi, Jezuici” (Kraków 28.02.2018) mówił o. Stanisław Cieślak SJ. Najbardziej znane nazwiska to: o. Marian Morawski SJ, o. Czesław Fabisiak SJ, o. Adam Sztark, o. Antoni Grzybowski SJ, o. Stanisław Skudrzyk SJ, br. Bernard Mrozek SJ, o. Stanisław Mirek SJ.
W akcję pomocy zaangażowali się jezuici z prawie wszystkich placówek. Szczególnie aktywni byli w Wilnie, Nowym Sączu, Starej Wsi k. Brzozowa, Otwocku i Warszawie. Są też świadectwa o ratowaniu przez nich Żydów w Oświęcimiu i Dachau.
Z jezuitami był związany słynny kurier – Jan Karski (Jan Romuald Kozielewski 1914-2000), który jako emisariusz władz Państwa Podziemnego poinformował osobiście prezydenta USA Roosevelta o rozmiarze prześladowań Żydów przez okupantów niemieckich w Polsce i Europie.
Karski należał do Sodalicji Mariańskich prowadzonych przez jezuitów przy parafii w Bałutach. Chlubił się tym do końca swego życia. Gdy osiadł w USA, dzięki wsparciu ojców jezuitów, ukończył studia na ich uczelni Georgetown University, a potem został tam zatrudniony jako wykładowca.
.
opr. Leonardo
Białystok, 01.10.2018 r.
Opracowano na podstawie artykułu o. Stanisława Cieślaka SJ, „Jezuici ratujący Żydów podczas hitlerowskiej okupacji”, Życie Konsekrowane, 3-4 (131-132) 2018, s. 140-155.
